W związku z doniesieniami medialnymi dotyczącymi zasad funkcjonowania Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zaburzeniom Dyssocjalnym w Gostyninie (KOZZD), przeznaczonego dla osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób oraz apelem w tej sprawie wystosowanym przez Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Pacjenta informuje:
Stopień przestrzegania praw pacjentów w KOZZD kształtuje się na podobnym poziomie jak w wielu innych psychiatrycznych podmiotach leczniczych, nie wykazując tendencji negatywnych, a obowiązujące obecnie przepisy zapewniają ochronę tych praw. Osoby przebywające w ośrodku napotykają na podobne trudności związane z pobytem i leczeniem, jak pacjenci i ich bliscy w innych podmiotach leczniczych o charakterze zamkniętym.
Krótkotrwałe ograniczenie możliwości dokonywania zakupów przez osoby z zaburzeniami psychicznymi, będące skutkiem ich wulgarnego zachowania wobec personelu KOZZD, nie jest działaniem bardziej dotkliwym niż wielomiesięczne rozdzielenie małżonków w podeszłym wieku w zakładzie opiekuńczo-leczniczym czy dramat matki, która na przyjęcie swojego małego dziecka na oddział psychiatryczny musi oczekiwać nawet kilka miesięcy.
Prezentowana w przestrzeni medialnej ocena funkcjonowania 60-łóżkowego ośrodka w Gostyninie opiera się na obserwacjach poczynionych przez pracowników Biura Rzecznika Praw Obywatelskich w czasie kilkunastogodzinnych wizytacji przeprowadzanych raz w roku. Natomiast prowadzona przez pracowników Biura Rzecznika Praw Pacjenta ocena i skala porównawcza stopnia przestrzegania praw pacjentów w placówkach o profilu psychiatrycznym ma charakter kompleksowy i jest oparta na systematycznej, codziennej i wielopłaszczyznowej działalności Rzeczników Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego, którzy w 2017 roku obejmowali swoim zasięgiem szpitale o łącznej liczbie 23 932 łóżek a z ich pomocy mogło skorzystać 100 000 pacjentów.
Rzecznik Praw Pacjenta stoi na stanowisku, że pacjentom ośrodka w Gostyninie należy się humanitarne traktowanie. Jednocześnie z uwagi na występowanie sytuacji wulgarnego i agresywnego traktowania personelu przez pacjentów, kierownik ośrodka powinien mieć prawo do podejmowania doraźnych decyzji przyczyniających się do zgodnego z normami funkcjonowania chorych z zaburzeniami psychicznymi jak i personelu KOZZD, z jednoczesnym poszanowaniem dóbr osobistych pacjentów.
Jednocześnie Rzecznik zwraca uwagę, że działania na rzecz osób przebywających w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zaburzeniom Dyssocjalnym powinny cechować się wysokim stopniem odpowiedzialności. Działania te powinny być odejmowane z uwzględnieniem potencjalnego zagrożenia destrukcyjnego dla funkcjonowania społeczności ośrodka. Nie można formułować wniosków i zaleceń, które nie uwzględniają całościowo specyfiki tej placówki.
Przestrzeganie praw osób przebywających w ośrodku w Gostyninie powinno być przedmiotem stałego zainteresowania powołanych do tego osób i instytucji. Ze strony Rzecznika Praw Pacjenta takie wsparcie było i jest zapewnione dzięki pracy i zaangażowaniu Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego, kontakt z pracownikami Biura za pośrednictwem bezpłatnej, ogólnopolskiej infolinii pod numerem 800 190 590 oraz poprzez możliwość przekazywania skarg i wniosków do Rzecznika pisemnych skarg i wniosków.
Rzecznik Praw Pacjenta jest centralnym organem administracji rządowej, ustanowionym w celu ochrony praw pacjentów. Przysługujące pacjentom prawa oraz tryb powoływania, odwoływania i kompetencje Rzecznika określone zostały w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Od tego czasu nie funkcjonuje tzw. „Karta Praw Pacjenta”.
Katalog praw pacjenta określony w ww. ustawie obejmuje prawo pacjenta do: świadczeń zdrowotnych; informacji; zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych; tajemnicy informacji z związanych z pacjentem; wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych; poszanowania intymności i godności pacjenta; dokumentacji medycznej; zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza; poszanowania życia prywatnego i rodzinnego; opieki duszpasterskiej; przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie.
W dniu 27 października 2017 r. Prezes Rady Ministrów Pani Beata Szydło, spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, powołała na stanowisko Rzecznika Praw Pacjenta Pana Bartłomieja Łukasza Chmielowca. Pierwszym Rzecznikiem Praw Pacjenta była pani Krystyna Barbara Kozłowska (od 2 października 2009 r. do 27 października 2017 r.).
Do głównych zadań Rzecznika Praw Pacjenta należy ochrona praw zarówno indywidualnego pacjenta jak i zbiorowych praw pacjentów oraz podejmowanie działań w przypadkach ich naruszenia, występowanie do organów władzy publicznej w sprawach systemowych, rozwiązań poprawiających ochronę i egzekwowanie praw pacjentów, a także monitorowanie sytuacji przestrzegania praw pacjentów w systemie ochrony zdrowia.
Swoje zadania Rzecznik wykonuje przy pomocy Biura Rzecznika Praw Pacjenta, którego siedziba mieści się przy ul. Młynarskiej 46 w Warszawie. Pracownicy Biura na bieżąco przekazują osobom zainteresowanym informacje o prawach pacjenta, właściwych działaniach, jakie należy podjąć w określonej sytuacji oraz przysługujących środkach prawnych. Łatwo dostępną i niesformalizowaną formę kontaktu umożliwia ogólnopolska bezpłatna infolinia Rzecznika Praw Pacjenta 800-190-590, która czynna jest od poniedziałku do piątku w godz. 08:00-20:00.
Pracownikami Biura są także Rzecznicy Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego, którzy swoją funkcję pełnią w niektórych szpitalach psychiatrycznych na terenie naszego kraju. Zostali oni powołani ustawą z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Do zadań Rzeczników Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego należy ochrona praw osób korzystających ze świadczeń zdrowotnych udzielanych w klinikach, szpitalach i oddziałach psychiatrycznych, sanatoriach dla osób z zaburzeniami psychicznymi a także podmiotach leczniczych sprawujących całodobową opiekę psychiatryczną lub odwykową. Ochrona ta realizowana jest zarówno poprzez pomoc pacjentom w dochodzeniu ich praw oraz wyjaśnianiu skarg i wniosków, jak również współpracę z ich rodziną, przedstawicielem ustawowym, opiekunem prawnym lub faktycznym.
Departament Dialogu Społecznego i Komunikacji
Biuro Rzecznika Praw Pacjenta
ul. Młynarska 46; 01-171 Warszawa
tel. (22) 53 28 220
faks: (22) 833 08 86
