Komunikacja interpersonalna i społeczna w Stowarzyszeniu na Rzecz Rozwoju Wsi Laskowo

Komunikacja interpersonalna i społeczna jest podstawą funkcjonowania społecznego, co staje się szczególnie ważne w przypadku różnego rodzaju organizacji społecznych i stowarzyszeń.

Organizacja. Definicja

Z pojęciem organizacja mamy do czynienia na co dzień. Najprościej rzecz ujmując, organizacja może być kojarzona jako pewne zrzeszenie osób wyznających podobne wartości, pokrewnych pod względem światopoglądowym. Wewnątrz organizacji ktoś posiada „władzę”, kieruje zatem pracą innych osób, dąży do tego, by organizacja realizowała zamierzone cele
i funkcjonowała zgodnie z pierwotnym założeniem. Organizacja, w ujęciu literaturowym,
jest opisywana bardzo różnorodnie. Zbigniew Martyniak w swoim opracowaniu
pt. „Podstawowe pojęcia teorii działalności organizatorskiej” określił organizację jako ład, porządek i logikę w (…) dziedzinie działalności lub w zbiorach przedmiotów czy pojęć.
Nadał jej także trzy znaczenia:

– czynnościowe – związane z całym procesem organizowania,

– atrybutowe – oznaczające cechę rzeczy, czyli układ powiązanych ze sobą elementów składających się na określoną całość,

– rzeczowe – jako rzecz zorganizowana, istniejąca w wymiarach, złożona z ludzi i innych elementów połączonych ze sobą we współdziałaniu dla osiągnięcia określonego celu.

Każda organizacja jest strukturalnie wyodrębniona z otoczenia i powinna stanowić wewnętrznie spójną i zgraną całość złożoną z czterech elementów-fundamentów: celów, ludzi, wyposażenia materialno-technicznego i formalnej struktury.

Warto także wspomnieć, że istnieją organizacje pożytku publicznego. Są to stowarzyszenia, fundacje działające non profit. Oznacza to, że wszystkie środki finansowe pozyskiwane przez OPP przeznaczane są wyłącznie na realizację ich celów statutowych.

Dyscyplina szczegółowa socjologii, czyli kilka słów o socjologii organizacji

Socjologia organizacji zajmuje się strukturami, procesami i rolami organizacyjnymi.
Nie buduje ona wzorców organizacji efektywnej i skutecznej, lecz zajmuje się wyjaśnianiem cech organizacji i zachowań jej uczestników. Socjologia organizacji przyczynia się w dużej mierze do badania procesów zachodzących w jakimś konkretnym zrzeszeniu, np. konfliktów, poziomu utożsamiania się członków grupy (na linii członek-członek oraz członek-organizacja) czy wydajności i jakości pracy działaczy. Głównym obszarem badawczym socjologii organizacji są instytucje publiczne oraz przedsiębiorstwa, ponieważ dziedzina ta czerpie wnioski z relacji interpersonalnych, struktury społecznej grupy oraz kultury jej członków. Przyczynia się to do wyodrębnienia własnych funkcji socjologii organizacji, a są to chociażby:

– funkcja diagnostyczno-społeczna – pozwala poznać przyczyny pojawiania się konfliktów w grupie oraz rozpoznawać, kto i/lub co powoduje stany tych rozbieżności, diagnostyka może pomóc w odnalezieniu sposobów na rozwiązywanie kłótni,

– funkcja demaskatorska –  ukazywanie pewnych cech, które nie są łatwo uchwytne na pierwszy rzut oka oraz takich, które pojawiają się wyłącznie w konkretnych sytuacjach. Członkowie grupy mogą dowiedzieć się jak każdy z nich reaguje na sytuacje stresowe, działania pod presją czasu czy osób,

– funkcja socjotechniczna – są to swoiste zalecenia do metod pracy w organizacji, grupa może ustalić wewnętrzną hierarchię potrzeb, sposoby na integrację i doskonalenie efektywności własnych działań i kooperacji z innymi zrzeszeniami.

Socjologia organizacji obejmuje także badania nad predyspozycjami jej członków i przyczynia się do ujawnienia naturalnego lidera w grupie, który poprzez kierowanie zespołem rozwiązuje wszelkie spory (konflikty: zimny, gorący), decyduje w ważnych sprawach i jednocześnie czuwa nad sprawnym funkcjonowaniem grupy.

Struktura organizacyjna, przebieg organizacji, komunikacja wewnątrz Stowarzyszenia
i komunikacja Stowarzyszenia z otoczeniem

Stowarzyszenie na rzecz rozwoju wsi Laskowo powstało w 2001 r., a od 2010 r.
jest organizacją pożytku publicznego. Zrzeszenie to jest zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem: 0000029399. Siedzibę Stowarzyszenia stanowi budynek położony we wsi Laskowo, który należy do Gminy Janowiec Wielkopolski. Budynek ten jest także siedzibą Niepublicznej Szkoły Podstawowej, której organem prowadzącym jest właśnie Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Laskowo. Szkoła ma około 50 uczniów, więc jest stosunkowo małą placówką. Do szkoły uczęszczają dzieci z Laskowa oraz okolicznych wsi: Ośno, Gącz czy Łopienno. Stowarzyszeniem kieruje prezes, pani Magdalena Kufera. Z moich obserwacji wynika, że pani Magdalena doskonale odnajduje się w tej roli, którą wzorowo łączy z pracą
na stanowisku nauczyciela w szkole prowadzonej przez Stowarzyszenie. Jako nauczyciel,
zna „od środka” zasady funkcjonowania placówki oświatowej, widzi jakie inwestycje należy planować i przeprowadzać, by działalność oświatowa przynosiła efekty, a warunki do nauki były adekwatne do wymagań ministerialnych. Stowarzyszenie i jego członkowie
nie ograniczają się wyłącznie do prowadzenia szkoły, lecz dbają o rozwój wsi Laskowo
i jej mieszkańców.

Wiceprezesem Stowarzyszenia jest pani Violetta Próchniak, dyrektor NSP w Laskowie.
Jej funkcja jest określana mianem beneficjenta rzeczywistego. W najprostszy sposób można powiedzieć, że beneficjentem rzeczywistym jest osoba fizyczna, która w sposób faktyczny pełni władzę nad danym podmiotem. Uważam, że pani Violetta, jako dyrektor Szkoły
a jednocześnie mieszkanka wsi Laskowo, działa dla dobra szkoły, w której pracuje
i z perspektywy mieszkańca wsi potrafi ocenić działalność Stowarzyszenia, zaproponować działania mające na celu poprawę jakości życia we wsi, które bez wątpienia przyczyniają się do zaspokajania potrzeb lokalnej społeczności.

Obie panie są odpowiednimi osobami na właściwych miejscach i stanowiskach. Potrafią kooperować ze sobą w pracy, w szkole, a także poza nią, czyli w szeregach Stowarzyszenia. Znają potrzeby, jakie generuje szkoła oraz wiejska społeczność. Sądzę, że atutem tego Stowarzyszenia jest to, że działają w Nim praktycy, mianowicie: nauczyciel-rodzic i dyrektor-mieszkanka wsi, starający się zachować jednocześnie maksymalną obiektywność. Niezależność od własnych poglądów lub emocji, w przypadku łączenia ww. funkcji, jest cenioną umiejętnością. W wiejskim żargonie mówi się, że „każda miotła zamiata do siebie”. Powiedzenie to jest stosunkowo uniwersalne i pozostawia dowolność  interpretacyjną. Oznacza to jednak, że osoba, która zajmuje jakieś znaczące stanowisko, może czerpać z tego tytułu pewne osobiste korzyści. Wobec tego łączenie funkcji dyrektora szkoły i jednocześnie członka stowarzyszenia, które ją prowadzi, może generować swoiste pokusy, stronniczość (np. przy planowaniu inwestycji jakich Stowarzyszenie chciałoby dokonać, dyrektor-członek może dążyć do zdecydowanego uwzględniania szkoły w tym zamyśle wydatkowania).

Kontynuując tematykę struktury organizacyjnej, należy odwołać się do Statutu Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Wsi Laskowo, a konkretnie do Rozdziału IV §17,
który określa, kim są władze Stowarzyszenia, a mianowicie:

1. Walne Zebranie Członków – jest najwyższą władzą Stowarzyszenia, a biorą w nim

udział członkowie zwyczajni (osoby fizyczne, które ukończyły 16 lat, mieszkające/ zatrudnione we wsi Laskowo, przyjęci w drodze uchwały przez Zarząd,
na podstawie pisemnej deklaracji) z głosem stanowiącym i członkowie wspierający (osoba fizyczna lub prawna, która zadeklarowała pomoc finansową, rzeczową lub intelektualną względem Stowarzyszenia) z głosem doradczym. Członek zwyczajny ma prawo do: czynnego i biernego prawa wyborczego wewnątrz zrzeszenia, zgłaszania opinii i wniosków pod adresem władz Stowarzyszenia oraz zaskarżania do Walnego Zebrania Członków uchwał Zarządu o określeniu listy członków. Członek wspierający jest zobowiązany do: aktywnego realizowania celów statutowych i przestrzegania jego założeń, regularnego opłacania składek członkowskich.

Walne Zebranie Członków posiada następujące kompetencje:

– uchwalanie statutu i dokonywanie zmian w jego zapisie,

– ustalanie wysokości składek członkowskich,

– wybór/ odwoływanie członków władz stowarzyszenia,

– rozpatrywanie/ zatwierdzanie sprawozdań władz zrzeszenia.

2. Zarząd – jest naczelną władzą Stowarzyszenia i kieruje całokształtem działalności
   zrzeszenia oraz ponosi odpowiedzialność przed Walnym Zebraniem Członków.
   Zarząd liczy sobie od 3 do 7 członków. Zarząd powinien:

– realizować uchwały Walnego Zebrania Członków,

– ustalać budżet Stowarzyszenia,

– zwoływać Walne Zebranie Członków,

– sprawować nadzór nad majątkiem Stowarzyszenia.

3. Komisja Rewizyjna – powinna sprawować kontrolę nad działalnością Stowarzyszenia,
   liczy sobie od 3 do 5 członków. Członkowie Komisji nie mogą pełnić innych funkcji
   we władzach zrzeszenia. Wg statutu, zakres działania Komisji Rewizyjnej
   opiera się na:

– kontrolowaniu działalności Stowarzyszenia,

– kierowaniu wniosków do Zarządu z przeprowadzonych kontroli,

– składaniu sprawozdań ze swojej działalności na Walnym Zebraniu Członków.

Organem sprawującym nadzór nad Stowarzyszeniem jest Starostwo Powiatowe
w Żninie. Wynika to z regulacji zawartej w art. 8 ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 7 kwietnia
1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. poz. 2261 ze zm.).

Poniższa grafika przedstawia strukturę organizacyjną Stowarzyszenia:

Źródło grafiki: https://rejestr.io/krs/29399/stowarzyszenie-na-rzecz-rozwoju-wsi-laskowo, data dostępu: 05.12.2022 r.
Opracowanie własne.

Przebieg pracy członków Stowarzyszenia oraz kwestii związanych z przynależnością, prawami i tego czego zabrania się członkom zrzeszenia, określa Statut. Wyłączną działalnością statutową Stowarzyszenia jest działalność pożytku publicznego.

Komunikacja wewnątrz Stowarzyszenia

Statut zawiera zapis dotyczący pracy członków Stowarzyszenia. Opiera ono swoją działalność na ich pracy społecznej. Komunikacja wewnątrz zrzeszenia jest na bardzo wysokim poziomie, wręcz godnym pozazdroszczenia przez inne organizacje. W Stowarzyszeniu pełnię funkcję członka wspierającego. Jestem jednym z ogniw komunikacji, zarówno nadawcą jak
i odbiorcą komunikatów. W 2019 r. wieś Laskowo organizowała gminne dożynki
i Stowarzyszenie partycypowało w przygotowaniach tego przedsięwzięcia. Rozdzieliliśmy wówczas obowiązki, sporządziliśmy grafik, w którym każda czynność została dokładnie rozpisana i zaplanowana. Jako zrzeszenie działaliśmy prężnie i bezkonfliktowo, gdyż w naszej pracy kierujemy się zasadą, że „gramy do jednej bramki” i musimy dążyć, dzięki licznym kompromisom, do wspólnego celu.

Członkowie Stowarzyszenia zamieszkują tę samą Gminę, znamy się i wzajemnie szanujemy, każdy z nas jest inny, ale mamy różne uzdolnienia i pomysły, a to, że żyjemy w jednakich realiach i tym samym środowisku powoduje, że nikt z nas się nie wywyższa i skupia na tym, by nasza praca przynosiła pożytek.

Komunikacja Stowarzyszenia ze środowiskiem zewnętrznym. Stowarzyszenie jest organem prowadzącym Szkołę, więc w wielu sprawach, gdzie liczy się pomoc innych, możemy liczyć na zaangażowanie uczniów oraz ich rodziców. Niejednokrotnie było tak, że mieszkańcy wsi Laskowo mieli pomysł na usprawnienie pewnych kwestii dotyczących życia e wsi, jednak nie mieli na tyle odwagi, by przybliżyć te inicjatywy władzom gminy podczas, np. zebrania sołeckiego i kierowali swoje idee członkom Stowarzyszenia. Władze gminne są na tyle otwarte na współpracę, że każdy z członków Stowarzyszenia może zgłosić burmistrzowi pewne problemy bądź spostrzeżenia, toteż gmina Janowiec Wielkopolski stała się swoistym przyjacielem Stowarzyszenia. Zrzeszenie szuka też zewnętrznych sponsorów pośród lokalnych przedsiębiorców i współpracuje z: pięcioma sklepami spożywczymi, szwalnią, dwiema szkołami podstawowymi oraz komisariatem policji i licznym gronem mieszkańców sąsiednich wsi. W kontaktach z nimi kierujemy się zasadą, że dobro wraca i jeśli Stowarzyszenie otrzymuje pomoc od swojego partnera, instytucji bądź osoby fizycznej, w zamian oferuje dokładnie to samo.

– założenia, cele osiągnięte, funkcjonowanie/ działania – w formie tabelarycznej przedstawię ogólne cele zrzeszenia i zestawię je z działaniami Stowarzyszenia:

Moja rola w Stowarzyszeniu, przykłady działania 

Jak wspomniałam wcześniej, w Stowarzyszeniu pełnię funkcję członka wspierającego.
Wg statutu, członek wspierający może pomagać zrzeszeniu finansowo, rzeczowo lub intelektualnie. Moja praca zazwyczaj opiera się na pomocy intelektualnej, „papierkowej”,
z uwagi na fakt zatrudnienia w Urzędzie Miejskim w Janowcu Wielkopolskim, w Referacie Finansowym. Prowadzę kronikę, a w niej dokumentuję wszystkie wydarzenia i działania,
w których Stowarzyszenie miało swój udział, na zebraniach członkowskich zazwyczaj jestem protokolantką. Pośredniczę w wymianie dokumentacji na linii Gmina-Stowarzyszenie
oraz pełnię funkcję koordynatora akcji związanej z okresową pomocą osobom starszym
i samotnym o nazwie „Stowarzyszenie dla Swojaka”. Akcja ta nabiera szczególnego tempa
w okresie świąt Wielkanocnych oraz Bożego Narodzenia i opiera się na zbiórce produktów spożywczych dla potrzebujących mieszkańców Laskowa i okolicznych wsi. Jako członek Stowarzyszenia spełniam się w roli społecznika i organizatora.

Aerobik dla mieszkańców – partycypacja w organizacji

Analiza skuteczności i jakości działania – wnioski

Działanie Stowarzyszenia jest pracą skierowaną typowo na rzecz drugiego człowieka. Członkowie naszego zrzeszenia w całości oddają się pełnionym funkcjom i wkładają ogrom starań, by Niepubliczna Szkoła w Laskowie, mimo małej liczby uczniów, funkcjonowała
na wysokim poziomie. Współpraca ze szkołą, mieszkańcami wsi czy władzami gminy pozwala na realizowanie coraz to nowszych pomysłów i inwestycji mających na celu poprawę jakości życia na wsi. Opinie z działalności Stowarzyszenia z perspektywy:

– mojej, jako członka: zaangażowanie członków Stowarzyszenia w życie wsi pozwoliło zwiększyć bezpieczeństwo mieszkańców (inicjatywa doświetlenia przejść dla pieszych obok szkoły), członkostwo w Stowarzyszeniu nauczyło mnie działania ku wspólnej inicjatywie
i dbania o wspólne dobro, więc powinniśmy dążyć do pozyskiwania nowych członków zrzeszenia, Stowarzyszenie powinno realizować więcej wspólnych przedsięwzięć z gminą, np. akcja umożliwienia pracownikom Urzędu Pracy w świetlicy wiejskiej i przyjmowanie tam interesantów, którzy nie mogą sami udać się do ratusza – dyżury urzędników,

– rodziców uczniów szkoły prowadzonej przez Stowarzyszenie – zapytani przeze mnie rodzice nie kryją zadowolenia z istnienia szkoły, gdyż panuje w niej rodzinna
i kameralna atmosfera, a gdyby szkoła została jakiś czas temu zlikwidowana, musieliby dowozić dzieci do szkoły oddalonej o 8 km, uważają, że Stowarzyszenie przyczyniło się do poprawy jakości życia we wsi, gdyż są zadowoleni ze współpracy sołectwa, szkoły
i Stowarzyszenia, Stowarzyszenie dofinansowuje wycieczki szkolne dzieci – wg rodziców jest to wspaniały gest i szansa na pokazanie dzieciom czym jest bezinteresowność,

– mieszkańców wsi Laskowo w wieku 60+ – Stowarzyszenie powinno poszerzać wewnętrzne grono członków, gdyż większość z nich jest już w wieku średnim, a seniorzy uważają,
że to w młodzieży tkwi najwięcej chęci i odwagi do działania, seniorzy zachwalają pomysł pomocy osobom w ich wieku w okresie świąt, szczególnie teraz, gdy wszystko jest tak bardzo kosztowne, seniorzy są zdania, że Stowarzyszenie przyczyniło się do poprawy jakości życia
we wsi i są zadowoleni ze współpracy sołectwa, szkoły i Stowarzyszenia – wieś tętni życiem.

/Rodzice oraz mieszkańcy wsi zostali przeze mnie losowo wybrani i zapytani o opinie – wywiad/

Wnioski/ Podsumowanie

Stowarzyszenie cieszy się popularnością i zaufaniem, zarówno wśród lokalnych władz, jak i pośród mieszkańców wsi. Każde działanie zrzeszenia jest pracą, która podlega ocenie,
a my, jako jego członkowie, jesteśmy świadomi, że opinie mogą być krytyczne. Większość
z nas zapewne kojarzy powiedzenie, że „jeszcze się taki nie urodził, co by wszystkim dogodził”. Jesteśmy organem, który prowadzi szkołę, więc uśmiechy uczniów i sprawne funkcjonowanie jednostki są dla nas najlepszą nagrodą i motywacją. Praca społecznika wymaga dużego zaangażowania i wyrzeczeń, a także poświęcenia czasu wolnego. Będąc częścią opisywanej przeze mnie organizacji uważam, że wyłącznie od członków zrzeszenia zależy, jakie relacje będą panowały wewnątrz jednostki. Ludzie są różni, mają różne temperamenty, odmienne poglądy oraz niejednorodne podejście do życia, jednak warto pamiętać, że „ryba psuje się od głowy”, toteż na nas, jako członkach Stowarzyszenia, spoczywa obowiązek dbania
o sprawną komunikację  wewnątrz organizacji, co będzie miało wpływ na komunikowanie się Stowarzyszenia z otoczeniem i budowania dobrych relacji z analogicznie działającymi zrzeszeniami. Warto pamiętać, że fiasko komunikacji wewnętrznej w danej organizacji
ma wpływ się na jej ogólne funkcjonowanie.

Jako członkini tego Stowarzyszenia ciągle mam głowę pełną pomysłów i usprawnień,
które wraz z nadchodzącym nowym rokiem chcemy realizować, by wyjść naprzeciw potrzebom uczniów i mieszkańców. I takiej chęci do działania oraz możliwości rozwijania własnych pomysłów i kreatywności, ale z pożytecznym skutkiem, życzę każdemu z nas.

Emilia Hamzik

Bibliografia: https://wwszip.pl/wpcontent/uploads/2017/07/01_Krupski_podstawy_organizacji_i_zarzadzania.pdf, data dostępu: 08.12.2022 r.

Emilia Hamzik – Studentka I roku studiów magisterskich na kierunku Administracja,
na Akademii Nauk Stosowanych im. Księcia Mieszka I Filia w Wągrowcu, pracownik Referatu Finansowego w Urzędzie Miejskim w Janowcu Wielkopolskim, referent ds. wymiaru podatków i księgowości podatkowej. Hobby: jazda na rowerze, czytanie książek przygodowych.