Żłobki nie muszą tylko być „przechowalnią dzieci”. Dziś coraz częściej oferują dzieciom coraz więcej możliwości rozwoju „w domowej atmosferze”. O współczesnym pojmowaniu roli żłobka w życiu dziecka z dyrektor Żłobka Miejskiego w Kostrzynie nad Odrą – Izabelą Śliwińską rozmawia Maria Kubiak.
Kiedyś żłobki kojarzyły się wielu ludziom z płaczem dziecka i tęsknotą za ich rodzicami. Czy ten stereotyp uległ zmianie?
Tak to prawda. Jeszcze kilka, kilkanaście lat temu żłobki utożsamiano z instytucjami sprawującymi opiekę nad dziećmi w sposób rutynowy. Głównym celem ich działalności było wówczas zapewnienie dziecku jedynie należytej opieki. Skupiano uwagę jedynie na realizacji podstawowych potrzeb jak pielęgnacja, odżywianie, sen. Inne potrzeby dziecka, jak np. potrzeby emocjonalne, potrzeba bliskości lub indywidualnego podejścia do dziecka, nie były w ogólne zauważane. Uznawano wtedy, że dziecko musi wypłakać się, dostosować do nowej sytuacji (odseparowania od rodziców). Opiekę nad dziećmi sprawowały pielęgniarki, które w obowiązującym wówczas przygotowaniu zawodowym nie posiadały wystarczającej wiedzy i kompetencji z zakresu psychologii rozwoju dziecka, jego potrzeb wynikających z etapów rozwoju emocjonalnego, psychicznego i społecznego. Potrzeby te były niezrealizowane, spychane na boczny tor. To dlatego panowało przekonanie o tym, że żłobki są „ przechowalnią dla dzieci”. Obecnie opiekę nad dziećmi w żłobku sprawują osoby wykwalifikowane. Żłobek ma opracowany własny program, dostosowany do potrzeb i możliwości dzieci. Starsze grupy mają również nieco edukacji w postaci rytmiki, angielskiego czy zajęć plastycznych. W grupie rówieśników uczą się nawiązywać kontakty, dzielić zabawkami, przez naśladownictwo nabywają nowych umiejętności, szybciej stają się samodzielne. Panie opiekunki nastawione są nie tylko na pielęgnację, ale również na zapewnianie potrzeb emocjonalnych i bliskości malców.
Jaki, zdaniem Pani, to przykładny żłobek?
Przykładny żłobek to taki, który daje bezpieczeństwo dziecku i jego rodzinie. Oprócz działań typowo opiekuńczych – oczywiście na najwyższym poziomie – z zapewnieniem standardów opieki żłobkowej zapewnia również wszechstronny rozwój małego dziecka. Pomocne mogą być tu zajęcia umuzykalniające, sensoplastyczne czy usprawniające z fizjoterapeutą. Oprócz starań o zapewnienie prawidłowej opieki oraz zajęć rozwojowych bardzo ważny jest sposób komunikacji personelu żłobka z dzieckiem i jego rodziną. Właściwą relacją jest tutaj kontakt oparty na rzetelnej informacji dotyczącej potrzeb na linii dziecko-rodzina a opiekunki-personel żłobka. Rodzic pozostawiając swój „Skarb” pod opieką instytucji musi mieć pewność co do jakości opieki, natychmiastowego informowania o zdarzeniach w żłobku. Ważne jest po prostu indywidualne podejście do każdego dziecka i jego rodziny. O atmosferę życzliwości i otwartości wobec dziecka oraz jego rodziny musi dbać każdy pracownik żłobka. Przykładny żłobek to też taki, w którym przestrzeń dla dziecka jest przemyślana i zaprojektowana pod jego potrzeby. Jego otoczenie powinno być bezpieczne dla dziecka.
Jakie cechy musi mieć współczesny pedagog, który zajmuje się najmłodszymi, aby zasłużyć na miano dobrego?
Najprościej można by było powiedzieć, że to właśnie dziecko jest najlepszym recenzentem opiekunki. Podczas pobytu w żłobku dobiera sobie wśród opiekunek tę jedną ulubioną. Ogólnie cechy dobrego opiekuna to: autentyczność, cierpliwość, zaangażowanie, pomysłowość, empatia, profesjonalizm. To takie właśnie osoby znajdują uznanie wśród dzieci. Dodatkowo ważne są upodobania osobnicze każdego dziecka. Mają tu znaczenie relacje i wzorce wyniesione przez dziecko z domu. Natomiast rodzice widząc autentyczne przywiązanie swojego dziecka do opiekuna uznają go za dobrego pedagoga. Dodam przykład z naszego żłobka: dziecko w rozmowie z opiekunką wyznało, że jest mamy, taty oraz „cioci”.
W czym żłobek może pomóc dzieciom i ich rodzicom?
Żłobek jako instytucja zapewniająca opiekę nad dzieckiem podczas nieobecności rodziców może naprawdę robić wiele. Samo rozszerzenie oferty żłobka o opiekę specjalistów z zakresu pedagogiki małego dziecka, logopedii, fizjoterapii pozwala zdiagnozować ewentualne problemy dziecka z tej dziedziny. Dodatkowo realizacja planu wychowawczo-edukacyjnego żłobka zapewnia dziecku harmonijny rozwój. Dziecko ma zapewnioną stałą opiekę pobudzająca jego aktywność psychospołeczną, motoryczną. Pod opieką personelu żłobka dzieci wspólnie bawią się, starsze śpiewają, rysują. Rozwój jest zauważalny przez rodziców, którzy często spotykają dzieci w wieku ich pociech, lecz niebędących pod opieką żłobka. Patrząc na długofalowy aspekt opieki żłobkowej można zauważyć lepsze przygotowanie dziecka do edukacji przedszkolnej, zarówno w sferze emocjonalnej czy społecznej, jak i samoobsługowej.
Przyszło nam żyć w czasach pandemii COVID-19. Jak Pani placówka radzi sobie z tym zagrożeniem? Trudno wypełniać w tym czasie żłobkowe obowiązki?
Okres pandemii zmienił naszą codzienność we wszystkich sferach życia. W żłobku też jest to zauważalne. Praca w naszej instytucji jest uregulowana wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego (GIS) kraju oraz wytycznymi Ministerstwa Rodziny. Od początku pandemii wprowadziliśmy zalecenia w życie. Dla nas, personelu żłobka, bardzo szybko nowe procedury stały się codziennością. Pracujemy według wytycznych i na szczęście uniknęliśmy do tej pory ograniczenia działalności czy kwarantanny. Nowe zasady dotyczą również rodziców i opiekunów, którzy przyprowadzają dzieci do placówki. Tutaj mieliśmy kilka sytuacji niezrozumienia narzuconych nam zasad. Problemy takie na szczęście już się nie zdarzają. Mam nadzieję, że niedługo wrócimy do normalności i nasze dzieci będą mogły w pełni korzystać z oferty żłobka.
Jak reagują rodzice dzieci na zagrożenia związane z pandemią?
Na początku pandemii przypisywano dzieciom duży wkład w transmisję zakażenia wirusem COVID-19. Wywołało to wśród rodziców duże zaniepokojenie i lęk przed przyprowadzaniem dzieci do żłobka. Ówczesne wytyczne GIS-u również wskazywany na konieczność zmniejszenia liczebności grup dzieci w żłobku. W chwili obecnej świadomość społeczna transmisji wirusa, zastosowanie procedur ochrony osobistej, dystansu społecznego oraz wytyczne nadzoru epidemiologicznego pozwalają na działalność żłobka w reżimie sanitarnym. Dlatego rodzice stosując wyżej wymienione zasady oddają dzieci pod opiekę żłobka, wiedząc, że minimalizujemy możliwość przeniesienia wirusa COVID-19.
A co z nauczycielami? Trwają na zajmowanych stanowiskach w czasie COVID-19?
Opiekunki naszego żłobka, to bardzo dobre określenie, trwają na stanowiskach. Z pełna dbałością wypełniają obowiązki te wynikające z opieki nad dziećmi oraz te wynikające z zapewnienia reżimu sanitarnego otoczenia dzieci. Zwracają uwagę na każdy niepokojący objaw chorobowy u dzieci, monitorują ich samopoczucie, dbają o dostęp dzieci do świeżego powietrza, dbają o dietę naszych malców. Pracują z pełną świadomością możliwych zagrożeń,
Czego można życzyć Pani i placówce, którą Pani zarządza?
W myśl powiedzenia „Kto nie idzie do przodu, ten się cofa” życzyłabym sobie rozwoju na rzecz żłobka: nowych pomysłów, podnoszenia kwalifikacji, twórczej współpracy z załogą oraz z Rodzicami naszych dzieci.
Dziękuję a rozmowę.
Dziękuję.
Rozmawiała: Maria Kubiak
Zdjęcia: Adam Śliwiński
