Ministerstwo Rolnictwa: Jak ograniczać bezdomność zwierząt?

Bezdomność zwierząt, psów i kotów, to w Polsce ogromny problem. Gminy wprawdzie mają prawo oraz fundusze na ten cel, jednak nie w pełni możliwość ograniczenia rozrodczości jest wykorzystywana. Dlaczego? Brak chęci? Czy też biznes na bezdomności zwierząt, o czym świadczą takie dramaty zwierząt jak to, które ujawniono w schronisku w Radysach; prowadząca to schronisko rodzina zarabiała od miliona do dwóch rocznie, co wykazały kontrole NIK /dokumenty dostępne na stronie NIK/. A gminy zamiast kastrować i sterylizować, podpisywały umowy na tzw. psiodniówkę i miały problem z głowy. Nadal tak się dzieje w zbyt wielu gminach. A przecież możliwości są… Trzeba tylko z nich skorzystać. Bo przepełnione schroniska dla bezdomnych zwierząt jak najgorzej świadczą o praktycznej stronie tego wciąż tak bardzo bagatelizowanego przez kolejne rządy problemu. 

Zwróciliśmy z pytaniem o znakowanie oraz kastrowanie i sterylizowanie psów i kotów do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

“Na postawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 2023 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Dz.U. 2023 poz. 2706) Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi kieruje działem administracji rządowej – rolnictwo. Dział rolnictwo na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 14 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz.U. z 2022 r. poz. 2512) obejmuje sprawy produkcji zwierzęcej i hodowli zwierząt oraz ochrony zdrowia zwierząt, weterynaryjnej ochrony zdrowia publicznego i ochrony zwierząt.  Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi informuje, że zgodnie z ustawą o ochronie zwierząt¹⁾ zapobieganie bezdomności zwierząt i zapewnienie opieki bezdomnym zwierzętom oraz ich wyłapywanie należy do zadań własnych gmin. Gminy zobowiązane są do przyjmowania corocznie – do dnia 31 marca – programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt. Program musi obejmować m. in.: zapewnienie bezdomnym zwierzętom miejsca w schronisku dla zwierząt, odławianie bezdomnych zwierząt, obligatoryjną sterylizację albo kastrację zwierząt w schroniskach dla zwierząt, poszukiwanie właścicieli dla bezdomnych zwierząt. Program ten może obejmować także plan znakowania zwierząt w gminie oraz plan sterylizacji lub kastracji zwierząt w gminie, które to elementy odnoszą się już nie do zwierząt bezdomnych, lecz do zwierzą, które mają właścicieli. Gminy zostały więc wyposażone przez krajowego prawodawcę w instrument pozwalający im na finansowanie (w pełni lub częściowo) zabiegów sterylizacji lub kastracji zwierząt, które mają właścicieli.

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia schronisk dla zwierząt²⁾, które weszło w życie z dniem 27 stycznia 2023 r., oprócz poprawy warunków utrzymania zwierząt w schroniskach dla zwierząt, m. in. poprzez określenie minimalnej powierzchnia dla psów, wprowadziło obowiązek znakowania i rejestracji psów i kotów przyjętych do schroniska (rejestracja odbywa się w funkcjonujących na rynku prywatnych bazach danych). Ponadto, w schronisku zapewnia się przeprowadzenie kastracji dojrzałych płciowo:

1) psów i samic kotów po upływie kwarantanny, a przed upływem 8 miesięcy liczonych od dnia ich przyjęcia do schroniska;

2) kocurów przed ich wydaniem ze schroniska.

W ocenie Ministerstwa powszechnie zalecany przez lekarzy weterynarii zabieg chirurgiczny niesie za sobą wiele korzyści, nie jest jednak obojętny dla organizmu zwierzęcia, ponieważ zmienia jego gospodarkę hormonalną, a co za tym idzie, ma również skutki uboczne. Kastracja jest najczęściej wykonywanym zabiegiem chirurgicznym w praktyce weterynaryjnej. Wskazaniem do jej przeprowadzenia są m.in. zapobieganie niekontrolowanemu rozrodowi zwierząt towarzyszących oraz zapobieganie chorobom układu rozrodczego. Ponadto zabieg kastracji samców zmniejsza występowanie u nich zachowań agresywnych oraz ucieczek, włóczęgostwa, znaczenia terytorium. Lękliwość i strachliwość zwierzęcia mogą być z kolei przeciwwskazaniem do tego zabiegu.

Istnieją publikacje wskazujące, że kastracja zmniejsza u samców ryzyko wystąpienia nowotworów jąder oraz niezłośliwego przerostu gruczołu krokowego, zwiększa jednak ryzyko rozwoju innych nowotworów.

W literaturze weterynaryjnej wskazuje się także na zwiększone ryzyko występowania wśród zwierząt kastrowanych takich chorób jak rak pęcherza moczowego i cewki moczowej, kamieni moczowych, niedoczynność tarczycy, cukrzyca, czy zaburzenia funkcjonowania stawów. Kastracja jest także jednym z głównych czynników sprzyjających rozwojowi otyłości u psów. Decyzja o poddaniu zwierzęcia temu zabiegowi powinna zostać poprzedzona analizą argumentów przemawiających za jego wykonaniem, jak i przeciw niemu. W każdym przypadku wynik takiej analizy może być inny.

W związku z powyższym nie jest planowane wprowadzenie obowiązkowej kastracji zwierząt domowych.

Planowane jest natomiast wprowadzenie obowiązkowej rejestracji psów i kotów, jako istotnego czynnika przeciwdziałającego bezdomności tych zwierząt.

Na forum Grupy Roboczej Rady ds. Zwierząt i Zagadnień Weterynaryjnych (Dobrostan Zwierząt) toczą się obecnie prace nad projektem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady, w sprawie dobrostanu psów i kotów oraz ich identyfikowalności. W odniesieniu do identyfikacji i rejestracji psów i kotów projekt ten przewiduje:

1) obowiązek oznakowania transponderem podskórnym wszystkich psów i kotów oraz obowiązek ich zarejestrowania w krajowej bazie danych, zanim zostaną dostarczone na rynek wewnętrzny;

2) utworzenie interoperacyjnych, krajowych baz danych oznakowanych psów i kotów.

W związku z tym Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi podjęło współpracę z Ministerstwem Cyfryzacji, w celu wypracowania rozwiązań legislacyjnych i technicznych umożliwiających wprowadzenie identyfikacji i rejestracji psów i kotów oraz utworzenie krajowej bazy danych oznakowanych psów i kotów.

O planowanym pozwie Fundacji Karuna Ministerstwo dowiedziało się z przekazów medialnych. W sytuacji, w której nie jest jasne z działalnością jakiego organu państwa będzie związany pozew i o jakich zaniechaniach będzie w nim mowa, trudno udzielić jakiegokolwiek komentarza w sprawie.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2023 r. poz. 1580, z późn. zm.);
2. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 stycznia 2022 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia schronisk dla zwierząt (Dz. U. poz. 175, z późn. zm.).”

Takiej odpowiedzi udzielił nam anonimowo Wydział Prasowy, Departament Komunikacji i Promocji Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Brakuje najważniejszego – danych liczbowych dotyczących wykonywanych w ramach ww. uprawnień sterylizacji i kastracji. Brakuje także wyjaśnienia, dlaczego są przepełnione schroniska dla zwierząt bezdomnych, pochodzących właśnie z niekontrolowanego rozrodu? Teoria, nawet najlepsza, powinna mieć swoje odzwierciedlenie w praktyce. A praktyka, to wielki dramat zwierząt, setek tysięcy bezdomnych psów i kotów w schroniskach takich jak Radysy czy dziesiątki im podobnych.

(wal)

Na naszej stronie dostępne są materiały w zakładce – Zwierzęta i my o ww. problemie oraz o interwencji w Radysach