W ramach Roku Seniora, Rzecznik Praw Pacjenta przygotował kampanię „Seniorze, poznaj prawa pacjenta”, która w przystępny sposób przybliża prawa i powinności polskiego pacjenta.
Celem kampanii jest prezentacja zagadnień z praktycznego punktu widzenia. Oprócz przybliżenia poszczególnych praw pacjenta i zasad udzielania świadczeń zdrowotnych przedstawiamy rozwiązania najczęściej pojawiających się problemów w praktyce funkcjonowania ochrony zdrowia oraz przykłady dobrych praktyk, które zapewnią odpowiednie poszanowanie naszych praw.
Zaczynamy prawem do informacji. Przestrzeganie tego prawa jest niezwykle ważne, pełna informacja na temat stanu zdrowia oraz zastosowana metoda leczenia zapewnia bezpieczeństwo i aktywny udział pacjenta w procesie leczenia. Dzięki znajomości własnych praw bardziej świadomie przejdziemy przez okres choroby oraz lepiej będziemy współpracować z lekarzem. Podajemy także prawa osoby bliskiej do uzyskania informacji, a problem jest szerszy, nie dotyczy tylko seniorów.
Seniorze, poznaj prawa pacjenta – Prawo do informacji
Znajomość i świadomość posiadania przez pacjenta prawa do informacji jest bardzo ważna podczas udzielania świadczeń zdrowotnych. Zgodnie z przepisami, pacjent ma prawo do uzyskania wszelkich informacji z nim związanych o:
- stanie zdrowia,
- rozpoznaniu,
- proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych,
- dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania,
- wynikach leczenia,
- rokowaniu.
Wszelkie informacje na temat stanu zdrowia powinny być przekazywane w sposób przystępny, czyli przy wykorzystaniu słownictwa i terminologii zrozumiałej dla pacjenta, ze względu na jego wiek, wykształcenie, stan zdrowia a w szczególności na stan psychiczny. Pacjent ma prawo prosić o wyjaśnienie przekazywanych mu informacji, aż będą dla niego zrozumiałe.
Informacja o stosowanych metodach leczenia powinna przedstawiać możliwości leczenia, które wedle aktualnej wiedzy medycznej mogłyby być zastosowane z uwagi na stan zdrowia pacjenta. Lekarz powinien poinformować o spodziewanych efektach leczenia, przeprowadzenia konkretnego zabiegu operacyjnego, możliwych do wystąpienia powikłaniach.
PAMIĘTAJ! Masz prawo wskazać osobę lub osoby, którym lekarz będzie udzielać informacji o Twoim stanie zdrowia
Informacja ta powinna zostać zapisana w dokumentacji medycznej. Masz również prawo do tego, aby osoba wykonująca zawód medyczny nie udzielała informacji Tobie, ani też osobie przez ciebie upoważnionej, na temat stanu zdrowia i stosowanych metod leczenia. Należy o tym poinformować osobę udzielająca Ci świadczeń zdrowotnych.
Prawo pacjenta do informacji to również prawo do dostatecznie wczesnej informacji o zamiarze odstąpienia przez lekarza od leczenia pacjenta i wskazania przez tego lekarza możliwości uzyskania świadczenia zdrowotnego u innego lekarza lub podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych. Możesz o to zwrócić się do personelu medycznego.
Prawo do informacji masz również podczas udzielania świadczeń takich jak: pielęgnacyjne, opiekuńcze, rehabilitacyjne np. podczas leczenia uzdrowiskowego czy badania profilaktycznego.
W procesie leczenia powinieneś być partnerem dla lekarza. Efektywność leczenia zależy bowiem od umiejętności skutecznego komunikowania się lekarza czy innego personelu medycznego z pacjentem. To prawo pozwala nie tylko na podjęcie prawidłowego leczenia, ale też pomaga pacjentowi zrozumieć i zwalczyć chorobę.
Kto może uzyskać informacje o stanie zdrowia nieprzytomnego pacjenta?
Pacjent ma prawo do uzyskania informacji o swoim stanie zdrowia, w tym w szczególności o tym, na co choruje, jak może być leczony, jakie są zagrożenia związane z wyborem danej metody leczniczej lub diagnostycznej, a także o wynikach zastosowanego leczenia.
Do uzyskania tych informacji pacjent może upoważnić inną dowolnie wybraną osobę. Upoważnienie nie wymaga szczególnej formy – można go udzielić na piśmie, a także ustnie w placówce medycznej (pracownik tej placówki powinien to odnotować w dokumentacji medycznej).
Osoba upoważniona – do czasu odwołania upoważnienia – może zasięgnąć informacji o stanie zdrowia pacjenta w każdym czasie, także wtedy gdy pacjent trafi do szpitala nieprzytomny lub utraci przytomność w trakcie hospitalizacji. Jeżeli upoważnienie zostało złożone w innej placówce medycznej osoba upoważniona powinna udać się do tej placówki i uzyskać jego kopię, aby następnie przedłożyć ją w szpitalu, w którym przebywa nieprzytomny pacjent. Jest to potrzebne dla wykazania, że jesteśmy osobą upoważnioną do uzyskania informacji.
Problem może pojawić się, kiedy pacjent nigdy nikogo nie upoważnił do informacji o swoim stanie zdrowia a nieprzytomny sam tego uczynić w danej chwili nie może. Przepisy prawa zabezpieczają także taką sytuację. Zgodnie z art. 31 ust. 6 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty jeżeli pacjent jest nieprzytomny lekarz udziela informacji osobie bliskiej (pojęcie osoby bliskiej ma swoją definicję w przepisach prawa. Osobą bliską będzie przykładowo – przedstawiciel ustawowy, małżonek, dzieci, rodzice, osoby pozostające we wspólnym pożyciu). Taka osoba powinna zgłosić się do lekarza, wskazać, że jest osobą bliską i że chce zasięgnąć informacji o stanie zdrowia pacjenta.
Należy także pamiętać, że uzyskanie przedmiotowych informacji jest możliwe również telefonicznie. W takim przypadku osoba dzwoniąca powinna przekazać lekarzowi wiadomości niezbędne do tego, aby wykazać, że jest osobą upoważnioną (jeśli jest upoważnienie) lub osobą bliską (jeśli osoba nie ma upoważnienia). Placówka medyczna nie powinna z góry odmawiać udzielenia informacji tą drogą, tylko z tego powodu, że nie ma bezpośredniej styczności z osobą dzwoniącą. Należy podjąć próbę identyfikacji osoby dzwoniącej.
